Halil
İnalcık’ın Devlet-i Aliyye adlı bu eseri Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluş öncesi durumundan
başlayarak klasik dönemini siyasal, kurumsal ve toplumsal olarak
incelemektedir. Bu incelemeleri mümkün kılan ise zengin Osmanlı arşivi
olmuştur. Kitabın ilk bölümü siyasi tarih ağırlıklıdır. İkinci bölümde ise
devlet, toplum ve ekonomi incelenmiştir. Beylikten imparatorluğa giden bu süreç
sadece siyasal tarih açısından değil toplumsal dinamikler ve iktisadi açıdan da
ele alınmıştır. Ayrıca bilinen tarih yazımına önemli karşıt tezler öne
sürülmüştür ki en göze çarpanı Osmanlı’nın kuruluş tarihini 1302 olarak kabul
etmesidir. Bunun dışında Osmanlı’nın devlet yapısını inceleyerek özellikle
yabancı kaynaklardaki çadır devletinden gelme iddiaları çürütmektedir. Kitap
14. Yüzyılın hemen başında Anadolu’da küçük bir Türkmen beyliğinin nasıl olup
da zamanının en güçlü imparatorluğu haline geldiği sorusuna cevap aramaktadır.
Kitap ve makale özeti, ödev ve sınavlarınız için yorumlara iletişim adresinizi bırakabilirsiniz.
1 Haziran 2018 Cuma
Devlet-i Aliyye - Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar
25 Mayıs 2018 Cuma
Bürokratik Teşkilatın Esasları
Bu
yazı Max Weber’in, "Bürokratik Teşkilâtın Esasları: îdeal Bürokrasi Tipinin Tesisi" adlı eserinden özetlenmiştir.
Eserde Max Weber ideal bürokratik örgütlenmeyi ele almaktadır. Weber’in öngördüğü bürokratik teşkilat halen geçerliliğini korumaktadır. Memurun iş güvencesi, liyakat, hiyerarşik yapılanma ve hukukilik gibi konulardan bahseden Weber günümüz bürokrasisinin temel ilkelerini belirlemiştir.
Eserde Max Weber ideal bürokratik örgütlenmeyi ele almaktadır. Weber’in öngördüğü bürokratik teşkilat halen geçerliliğini korumaktadır. Memurun iş güvencesi, liyakat, hiyerarşik yapılanma ve hukukilik gibi konulardan bahseden Weber günümüz bürokrasisinin temel ilkelerini belirlemiştir.
İdari
teşkilat kanun ile yetkileri belirlenmiş resmi bir örgüttür. Örgüt sürekli
belli bir dönem için değil sürekli olarak kurulmuştur. Bu örgüt hiyerarşik bir
yapıdadır. Üstün astı denetleme yetkisi vardır. Memurlar belli kurallar
çerçevesinde hareket ederler ve eğitimleri ölçüsündeki kadrolara tayin olurlar.
Memurun özel mülkiyet ve yaşantısı ile iş yaşantısı tamamıyla birbirinden
ayrılmıştır. Görev icabı kullandıkları devlet kaynaklarına karşı sorumludurlar
ve hesap vermek zorunluluğu vardır.
Memur bulunduğu makamın geçiciliğinin farkında olmalıdır. Makam memura
bir mülk, unvan gibi verilmez. İş güvencesi gibi konular ise memurun görevini
nesnel ve bağımsız olarak yerine getirebilmesi için verilir. Tüm idari
işlemlerin yazılı olması esastır.
18 Mayıs 2018 Cuma
Devlet – Üniter Devlet – Federal Devlet
Devlet
Klasik
anlamda devlet, toplamsal düzeni sağlamak için yasalar koyan, güvenlik için
silahlı örgüt kuran ve adalet için mahkemeler kuran bir örgütlenmedir. Devlet tanımı yapılabilmesi için ülke denilen
bir toprak parçası, o ülke üzerinde yaşayan halk olmalı ve egemenliğini
bağımsız şekilde kullanabilmesi gerekmektedir. Devlet ilk çağlardan itibaren
insanların bir arada yaşamasının sonucu olarak bir organizasyon ihtiyacından
doğmuştur. Giderek artan iş bölümü ile toplumsal yapılar oluşmuş ve insanların
şehir devletlerini kurmasına yol açmıştır. Daha sonra devletler giderek
büyümüştür.
Üniter Devlet
Ülke
üzerinde tek bir merkeziyetçi yapının egemen olduğu devlet biçimidir. Tek bir
yasama, tek bir yürütme ve tek bir yargı vardır. Yetkilerin merkezde toplanması
merkezi çok güçlü kılarken yerel sorunlara duyarsız ve sorunları çözmede hantal
bir yapı oluşturabilir. Bu yüzden yerinden yönetim kavramı ile merkezin bir
kısım yetkileri yerel yönetimlere devredilebilir ancak bu yetki devri asla bir
federe bir devletin yetki düzeyine ulaşamaz. Özerk yönetimlerin bulunması üniter devlet yapısına zarar vermez.
11 Mayıs 2018 Cuma
Örgüt Teorisi
Notes on the Theory of Organization (1937) adlı Luther Gulick'in çalışmasının özetlenmiş halidir (çevirmen Dr. Behzat YÜCEDAL). ,
Gulick bu çalışmasında iş bölümü ve iş bölümünün örgüt yapısını nasıl oluşturduğuna değiniyor. İş bölümü büyük işlerin yapılmasında veya birçok bilgiyi bir arada barındırması gereken işlerde her zaman zorunlu olmuştur. Bununla beraber iş bölümünün verimliliği artıracağı ve uzmanlaşma sağlayarak teknik becerilerin giderek artıracağı bir gerçektir. İnsan doğası gereği her şeyi bilemez ve her konuda uzman olamaz. Bugün uzmanlıkların daha dar alanlarda ortaya çıktığını görmekteyiz. 100 yıl önce sadece inşaat mühendisliği adı altında toplanan teknik alanlar bugün çevre, harita, trafik mühendisliği gibi birçok alt alana bölünmüş ve bu bölünme giderek daha dar alanlarda daha yüksek uzmanlık bilgisi ihtiyacından doğmuştur. Tüm bu uzmanların belirli bir amaç çevresinde toplanması örgüt gerekliliğini ortaya koymuştur ve iş bölümü örgütün temelini oluşturmaktadır. Bunun yanında sadece uzmanlık değil işin büyüklüğü de iş bölümünü gerektirmektedir.
Gulick bu çalışmasında iş bölümü ve iş bölümünün örgüt yapısını nasıl oluşturduğuna değiniyor. İş bölümü büyük işlerin yapılmasında veya birçok bilgiyi bir arada barındırması gereken işlerde her zaman zorunlu olmuştur. Bununla beraber iş bölümünün verimliliği artıracağı ve uzmanlaşma sağlayarak teknik becerilerin giderek artıracağı bir gerçektir. İnsan doğası gereği her şeyi bilemez ve her konuda uzman olamaz. Bugün uzmanlıkların daha dar alanlarda ortaya çıktığını görmekteyiz. 100 yıl önce sadece inşaat mühendisliği adı altında toplanan teknik alanlar bugün çevre, harita, trafik mühendisliği gibi birçok alt alana bölünmüş ve bu bölünme giderek daha dar alanlarda daha yüksek uzmanlık bilgisi ihtiyacından doğmuştur. Tüm bu uzmanların belirli bir amaç çevresinde toplanması örgüt gerekliliğini ortaya koymuştur ve iş bölümü örgütün temelini oluşturmaktadır. Bunun yanında sadece uzmanlık değil işin büyüklüğü de iş bölümünü gerektirmektedir.
4 Mayıs 2018 Cuma
Danimarka Kamu Diplomasisi
Bu yazı Danimarka kamu diplomasisinin çalışma ilkelerini belirlemek için
oluşturulan kılavuzdan özetlenmiştir. Kılavuz dış temsilcilikler için hazırlanmıştır. Kamu
diplomasisinin tanımı, uygulamaları ve hedef grupları ele alınmıştır. Etkili
bir kamu diplomasisi için tüm paydaşlar arasında koordinasyon gereklidir ve bu
koordinasyondan dış işleri bakanlığı sorumludur.
Diplomasi,
diğer ülkelerle iyi ilişkiler kurmayı, geliştirmeyi ve güçlendirmeyi
gerektirir. Geleneksel diplomasi devletler arasında gerçekleşir. Kamu
diplomasisi ise devlet ile genel olarak halk veya belirli hedef gruplar
arasında gerçekleşir. Geleneksel diplomasi ve kamu diplomasisinin amacı,
Danimarka ve Danimarkalıların siyaset, güvenlik, ekonomi, iş koşulları, çevre,
eğitim, kültür ve diğer alanlardaki çıkarlarını desteklemek ve korumaktır. Danimarka,
kültürü, kurumları ve politikalarını diğer ülkelerdeki insanlar için güvenilir
ve anlaşılır olarak aktarmayı ve onların onaylama, reddetme veya farklılıkları
görebilmelerini amaçlar. Danimarka’nın temsil ettiği değerleri toplumlara
anlatmak esas amaçtır. Farklı bakış açılarındaki ve kültürlerdeki insanlar arasında
iletişim ağı ve anlayış oluşturulmasını sağlar.
29 Nisan 2018 Pazar
Coğrafya ve Devrim
Kitap
2001 yılında Edinburg Üniversitesi Coğrafya Bölümünde yapılan konferansta
sunulan makaleler derlenerek hazırlanmıştır. Akademisyenler tarafından
hazırlanan bu kitap doğal olarak akademik bir dil içermekte içinde çokça dip
not ile birçok kaynağa atıflarda bulunarak ileri okumaların yolunu açmaktadır. Toplantıda
coğrafya disiplininin uygulama alanlarını ve gerçekleşen devrimleri açıklayan alanında
uzman kişiler yer almıştır. Dört gün
süren bu toplantının sonucunda 3
bölüm altında 12 makale yer almaktadır:
Coğrafya
ve Bilim Devrimi: Uzay, Mekân ve Doğa Bilgisi
Coğrafya
ve Teknik Devrim: Zaman, Mekân ve İletim Araçları
Coğrafya
Ve Siyasal Devrim: Coğrafya ve Devlet Yönetimi
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)