Stratejik yönetim 1960lı yıllardan
itibaren önce çok uluslu şirketlerde daha sonraları ise diğer özel şirketler
ile kamu kuruluşlarında kullanılmaya başlanmıştır. 1980 yılından itibaren
Amerika’da özellikle yerel yönetimler stratejik yönetim anlayışını
benimsemiştir. Türkiye’de 2005 sonrası yasal düzenlemeler ile kamu
kuruluşlarında zorunlu hale gelmiştir. Kamu yönetimi ve mali kontrol kanunu ile
kurumların misyon, vizyon, stratejik hedef ve amaçlar belirlemesi
gerekmektedir. Ölçülebilir hedefler belirlenen süre sonunda ölçülerek amaçların
gerçekleşip gerçekleşmediği belirlenir. Bütçelerini stratejik planlarına, amaç
ve hedeflerine uygun düzenlemek zorundadırlar.
Vizyon
Geleceğe yönelik ölçülebilir amaç ve hedefleri ifade
etmektedir. Vizyon organizasyonun ulaşmak istediği geleceğin bir resmidir.
Misyon
Gelecekte ulaşılması istenen hedefe
yönelik görev ve kararlılık ifadesidir. Misyon organizasyon açısından “Biz
niçin varız?” sorusunun cevabıdır.
Strateji
Strateji geleceğe hangi yol ve nasıl
ulaşılacağını gösteren genel bir planlamadır.
Aksiyon
Belirlenen stratejiler çerçevesinde
izlenecek yoldur. Daha somut ve ölçülebilir hedefleri içerir. Bir tür
yapılacaklar listesidir.
STRATEJİK YÖNETİM UNSURLARI
Stratejik yönetim; stratejik
planlama, kaynak dağılımı, kontrol ve değerlendirme gibi unsurları
içermektedir.
Stratejik Planlama
Stratejik planlama organizasyonun
çevresi ile uyumunu, ne olduğunu, ne yaptığını ve niçin yaptığını şekillendiren
temel karar ve eylemleri üreten bir disiplindir. Misyon tanımı, paydaş analizi,
kurumsal yükümlülüklerin belirlenmesi, kurumun iç ve dış çevresinin sistematik
olarak belirlenmesi, stratejik konuların tanımlanması, strateji oluşturma ve
vizyonun belirlenmesi olarak tanımlanabilir.
Kaynak Dağılımı
Stratejik planın uygulanabilmesi için personel, mali
ve parasal kaynakların planlanmasını içerir. Kaynak dağılımı doğru yapılmayan
bir planın gerçekleşmesi beklenemez.
Kontrol ve Değerlendirme
Stratejik planın uygulanması sürecinde ve sonrasında
performans geri bildirimini sağlar. Plana uygunluk ve hedeflerin ne kadar
gerçekleştiği bu aşamada ölçülür.
Swot Analizi
Organizasyonun iç ve dışdurum
değerlendirilmesi yapılması demektir. Dört ayağı vardır. İç unsurlar güçlü
yönler ve zayıf yönler olarak ikiye ayrılır. Dış unsurlar ise fırsatlar ve
tehditler başlıkları altında incelenir.
TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN İLE
STRATEJİK YÖNETİMİN KARŞILAŞTIRMASI
Her iki yaklaşımda yönetim bilimi içinde birbirine
karşıt olmaktan çok aynı konuya farklı çerçeveden bakmaktadırlar.
Örgüt Görüşü
Her iki yaklaşımda organizasyonun açık sistem görüşü
ile yönetilmesini öngörmektedir. Stratejik yönetim örgütün devamını
sağlayabilmesi için çevresi ile uyum içinde olması gerektiğini savunurken
toplam kalite yönetimi müşteri ihtiyaç ve talepleri öncelikledir. Her ikisinde
de rasyonel model yer almaktadır. Bu model karar almadan önce mevcut tüm
alternatiflerin gözden geçirilmesini, tüm alternatiflerin sonucunun
düşünülmesini ve en iyi sonuç üreten alternatifin seçilmesini kapsamaktadır.
Planlama ve Zaman Vurgusu
Stratejik yönetimde planlama üst
düzey yönetimin işi olarak görülürken toplam kalitede her düzeyin katılımına
vurgu yapılmaktadır. Her iki yönetim anlayışı da sorumluluğun üst yönetimde
olduğunu söyler. Zaman vurgusunda ise stratejik yönetim toplam kaliteye göre
daha fazla gelecek zaman vurgusu içerir.
Kurumsal Kültür ve Liderlik
Stratejik yönetim vizyon ortaya
koyar analiz yapar ve bu analizler çerçevesinde geliştirirler. Vizyonu
gerçekleştirmek için temel hedef ve prosedürleri ortaya koyarlar. Toplam kalite
yönetimi ise süreçlerin sürekli iyileştirilmesi, kalitenin içselleştirilerek
kurumsal kültür haline getirilmesi, çalışanların işleri ile gurur duymasının
sağlanması ve sürekli eğitimi ön görür.
Her iki yöntemde liderliğe vurgu
yapmaktadır. En önemli olan liderlik konusunda dönüştürücü liderlik
özelliklerine sahip liderler kurumu dönüştürerek yönetim anlayışının kurum
tarafından benimsenmesini sağlarlar.
Yönetim Kontrolü ve İnsan Kaynakları
Yönetimi
Karmaşık ve güçlü kontrol sistemlerine sahip
olmaları iki yaklaşımında temel özelliklerindendir. Stratejik yönetim iç
kontrol sistemleri, yönetim kontrol sistemleri, performans değerlendirmeleri
gibi unsurları içerir. Toplam kalite yöntemi ise pareto çizelgesi, kontrol
çizelgesi, matris çizelgesi gibi karmaşık istatistiksel yöntemler ile kontrol
sağlamayı amaçlar.
Çalışanların eğitimi, kurumsal
süreçlere katılım, performans değerlendirmesi ve ödüllendirme kullanılarak
çalışan motivasyonu artırılmaya çalışılır. Son yıllarda deneyimli amirlerden
gelen düşünceler profesyonel planlama uzmanlarının görüşlerinden daha değerli
hale gelmiştir.
Bu çalışma Doç. Dr. Selim Coşkun’un Amme İdaresi Dergisi Cilt 44 sayı 2, Haziran 2011, s. 43-69’da yayınlanan “STRATEJİK YÖNETİM VETOPLAM KALİTE YÖNETİMİ: BENZERLİKLER, FARKLILIKLAR VE KAMU YÖNETİMİ İÇİN ÇIKARIMLAR” adlı makalesinin özetidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder