Yetenekli Çalışanların Yaşadığı Sorunlar

            Günümüzde çok önemli bir kavram haline gelen yetenek savaşlarında yetenekli kişilerin yetenek lanetine nasıl girdikleri, bir süre sonra bu lanet yüzünden tükenmişlik sendromuna düştüklerini anlatırken çözüm önerileri de geliştirmiştir. Birçok yetenekli çalışan ve onların sorunlarını inceleyerek yetenek laneti kavramını ortaya atmış bu laneti kırmak için yetenek yönetiminin nasıl olması gerektiği üzerine fikirler sunmuştur. Yetenekli kişilere yüklenen ağır yüklerin onları nasıl ezdiğini ve bunun çoğu zaman yöneticiler ve iş arkadaşları tarafından fark bile edilmediğine değinmiştir. Sonuç olarak yetenek laneti bir kez karşılaşılacak bir şey olmadığını her yeni pozisyonda tekrarlanabileceğini ve bunun çözülecek bir sorun değil yönetilecek bir süreç olduğunu anlatmaktadır.

 

            Yetenekli bireylerin iş yaşamında karşılaştığı zorluklar çoğu zaman onlara yetenekli oldukları, ileride üst düzey yönetici olacakları söylendiğinde ya da bir yetenek havuzuna seçildiğinde ve performansları takdir edildiği durumlarda başlar. Önceleri bir sorun olmasa da bu yüksek beklentiler çalışanda olumsuz etkiler bırakabilir. Yetenekli bireylerin becerileri, çalışma azmi ve özveri ile birleştiğinde şirketin amaçları doğrultusunda yöneticilerini memnun etmek için kendilerini tüketene kadar çalışabilirler. Tükenen çalışan kendini o kadar çok işe kaptırır ki özel hayat iş dengesini kuramaz ve bir süre sonra ya işi bırakması gerektiğini düşünür ya da çalışma düzenini rutin ortalama bir seviyeye çeker. Kendi kişiliklerini yansıtmak yerine iş hayatında ondan beklenen kişilik neyse onu oynamaya başlar ve giderek kendine yabancılaşır. Yakaladıkları başarı ve aldıkları övgüler onları daha fazla çalışmaya iterken daha az dinlenecek zamanları olur. Yetenekli bireyler geçmiş başarıları dolayısıyla kendilerinden gelecekte de yüksek performans beklenen kişilerdir. Bu beklenti ve yeteneklerinin övülmesi onlarda büyük bir stres yaratmaktadır. Başarı ve övgüye alışan yetenekli kişiler başarısızlıktan herkesten daha fazla korkmaktadır. Ayrıca yetenekli bireylerden şirketleri dönüştürmesi beklenirken aynı zamanda yöneticilerinin hedef ve vizyonlarına uyması da beklenmektedir. Bu çoğu zaman yetenekli kişinin yapmak istedikleri ile kendinden beklenen arasında bir çelişki oluşturur. Bu çelişki zamanla çalışanı psikolojik ve fiziksel olarak zorlar. Bir süre sonra aslında maharetle yaptığı iş ona sıradan ve anlamsız gözükmeye başlar. Çalışan artık gelecekte bir gün bu iş dışında bir hayatın hayaliyle yaşamaya başlar.

 

            Çalışanların tükenmişlik sendromunun önüne geçebilmek için çalışanın yetenek laneti denen duruma düşmemesini sağlamak yani yetenek lanetini kırabilmek gereklidir. Öncelikle her konuda çok başarılı olma beklentisi olan bu kişilerin yardıma açık hale gelmeleri ve güçlü ve zayıf yönlerini tanımaları gereklidir. Sadece yetenekli olduğu alana yönelen ve bu alanda ilerleyen kişiler bir süre sonra sıradanlaşmaktadırlar. Bunun için onların da desteğe ihtiyacı olabileceği anlatılmalı ve zayıf oldukları alanda da mücadele etmeleri sağlanmalıdır. Yetenekli kişilerin hem kendi fikirlerini gösterebileceği hem de şirket beklentilerine uygun davranacağı bir denge noktasının bulunması çözüm için çok önemlidir.

 

            Yetenekli kişiler korku, huzursuzluk ve hırs gibi duygularını yok saymak yerine bunları doğru şekilde dönüştürerek iş hayatına yansıtmayı öğrenmelidir. Neden korktuğunu bilirse bu konularda önlem alabilir. Huzursuz olduğu şeyleri değiştirme çabasına girebilir ve hırsları doğrultusunda daha azimli bir çalışma motivasyonu elde edebilir. Kendi kişiliğini yok saymadan ilerlemesi onun ileride tükenmişlik sendromuna girme riskini düşürecektir.

           

            Çalışanlara yüksek beklenti yükleyerek onları baskı altına almak tükenmişlik sendromu oluşmasına yol açabilir. Bu yüzden yüksek beklentiler ile çalışanlar çok fazla stres altına sokulmamalıdır. Yetenekli çalışanları yeteneklerini ispatlayacak meydan okumalara çok fazla sokmak yerine yeteneklerini kullanmalarına izin verilmelidir. Liderlik yolunda yürüyen çalışanları bir Süpermen gibi görmektense onların da yardıma ihtiyacı olacağını bilip yol göstermek önemlidir.